Dynamika wydarzeń w ostatnim czasie sprawia, że wielu z nas chce być na bieżąco z tym, co się dzieje. Chcemy wiedzieć więcej i szybciej. Oczywiście dzięki Internetowi jest to możliwe, a wiadomości o tym, co wydarzyło się 1000 km od nas możemy przeczytać niemal natychmiast.
Nietypowość sytuacji – wojny u naszych sąsiadów – w cieniu której przyszło nam żyć sprawia, że ciągle szukamy wiedzy na temat tego, co wydarza się w Ukrainie. Wiele osób w Internecie dzieli się różnymi obrazami i tekstami, ale często – szczególnie w przypadku social mediów – nie są to fakty, a jedynie subiektywne opinie na dany temat.
Jak więc odróżnić w Internecie fakt od opinii czy nieprawdy?
Ostatnio Polskę i świat obiegła wiadomość, że osoby o innym niż biały kolor skóry nie chcą być zabierania przez kierowców na granicy. Okazało się to nieprawdą, jednak plotka o Polakach rasistach pojawiła się w wielu mediach na świecie. Dzisiaj wymaga to od nas trochę więcej wysiłku niż kilkanaście dni temu. Zalał nas bowiem fala tzw. fake news, czyli nieprawdziwych/ fałszywych informacji. Pojawiają się one po to, by wzbudzić sensacje lub zamieszanie.
Jak więc sprawdzić, czy coś jest prawdą?
- Zawsze szukaj autora informacji
Autorem może być konkretna osoba, grupa osób lub jakaś określona organizacja. Można wówczas zweryfikować, czy dana osoba/ instytucja istnieje i czy publikacja oscyluje wokół znanych jej tematów.
- Weryfikuj informacje w kilku źródłach
Istotne informacje sa zazwyczaj powielane i pojawiają się w wielu źródłach. Jeżeli dana informacja pojawia się wyłącznie w jednym miejscu, traktuj jej prawdziwość z pewną dozą wątpliwości. Pamiętaj, że fakty są mierzalne i sprawdzalne i nie podlegają subiektywnym ocenom.
- Sprawdź oficjalne kanały
Jeżeli masz możliwość zweryfikuj u źródła. Gdy przeczytasz, że w mazowieckich szpitalach brakuje miejsc z powodu uchodźców, wejdź na stronę Samorządu Mazowieckiego i poszukaj informacji, ewentualnie skontaktuj się bezpośrednio z osobami, które mają rzetelną wiedzę na ten temat.
- Sprawdź źródła
Jeżeli w Internecie przywołano konkretne badania, łatwo zweryfikujesz, czy miały one w ogóle miejsce. W wiarygodnych źródłach znajdziemy odesłanie do konkretnej placówki badawczej, np. Urzędu Statystycznego czy CBOS.
Przyjrzyj się całej stronie internetowej
Zobaczysz, jakie znajdziesz tam teksty. Może potrafisz zweryfikować prawdziwość innych pojawiających się tam informacji? Przeanalizuj, czy strona jest prowadzona regularnie i pojawiają się aktualne treści.
Nie ulegaj emocjom
Podczas czytanie informacji nie ulegaj emocjom ani autora, ani własnym. Nie zapominaj, że rzetelny tekst to tekst pełen faktów, a nie przypuszczeń czy emocji. Sprawdzaj fakty takie jak: daty, miejsca czy nazwiska.