Do 9 października możemy obejrzeć niezwykłą wystawę poświęconą twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza. Ten XX-wieczny artysta był jedną z największych osobowości swojego wieku.
Wystawa „Witkacy. Sejsmograf epoki przyspieszenia” w innowatorski sposób pokazuje twórczość artysty. Nie ujęto jej w ramy chronologiczne, ale tematyczne. W dziełach artysty możemy dostrzec echa najważniejszych wydarzeń XX wieku, ale także nastrojów społecznych.
Ekspozycja przedstawia motywy ważne dla samego artysty: kosmos, ciało, historia, ruch, pierwotną wizję artystyczną, psychologiczną intensywność przeżycia metafizycznego, refleksję socjologiczną.
Poza dziełami od zawsze uznawanymi za dzieła sztuki udostępniono publiczności działania performatywne i paraartystyczne, których również nie brakowało w twórczości Witkacego.
Ekspozycja zawiera 500 prac w tym obrazy, rysunki, pastele i fotografie.
Wydarzenia towarzyszące
OPROWADZANIA KURATORSKIE
28 sierpnia / niedziela i 2 października / niedziela / 11.00
Po ekspozycji oprowadzą Zofia Machnicka i Paweł Polit, kuratorzy wystawy.
zbiórka w Holu Głównym Gmachu Głównego MNW / bilety 40 i 25 zł, dostępne w kasie MNW i online od wtorku poprzedzającego spotkanie / liczba miejsc ograniczona / ok. 90 min
OPROWADZANIA NIEDZIELNE
31 lipca / niedziela, 7, 14 i 21 sierpnia / niedziela, 4, 11, 18 i 25 września / niedziela, 9 października / niedziela / 11.00
Zwiedzanie wystawy z przewodnikiem z Działu Edukacji MNW.
zbiórka w Holu Głównym Gmachu Głównego MNW / bilety 40 i 25 zł dostępne w kasie MNW i online od wtorku poprzedzającego spotkanie / liczba miejsc ograniczona / ok. 90 min
SPACERY MIEJSKIE
6 i 27 sierpnia / sobota / 16.00
Warszawa Witkacego / Aleksandra Kresowska
Podczas spaceru miejskiego odwiedzimy miejsca bliskie artyście i odkryjemy kilka jego warszawskich śladów.
zbiórka na placu Trzech Krzyży, przed wejściem do Ministerstwa Technologii i Rozwoju / wstęp bezpłatny / wejściówki dostępne w kasie MNW i online od wtorku poprzedzającego spotkanie / liczba miejsc ograniczona / ok. 90 min
Aleksandra Kresowska – historyczka sztuki, absolwentka Instytutu Historii Sztuki UW. Edukatorka muzealna, varsavianistka i przewodniczka po Warszawie. Od 2013 roku współpracuje z MNW.
WYKŁADY CZWARTKOWE
1, 8, 15, 22 i 29 września / czwartek / 18.00
Kino MUZ – Gmach Główny MNW / wydarzenie transmitowane na Facebooku / bezpłatne wejściówki dostępne w kasie MNW i online od wtorku poprzedzającego spotkanie / liczba miejsc ograniczona / ok. 75 min
1 września
Witkacego „Czysta Cielskość” / Zofia Machnicka
Do odczytywania artystycznej spuścizny Witkacego było i jest stosowanych wiele kluczy. Odnaleziony przez Bohdana Michalskiego traktat filozoficzny Witkiewicza, opublikowany po raz pierwszy w 2002 roku, ukierunkowuje interpretację, osadzając jego twórczość w kontekście jednego z najbardziej aktualnych zagadnień współczesnej humanistyki – problemu cielesności. Jeśli spojrzymy przez ten pryzmat na twórczość Witkacego, okaże się, że ciało i cielesność są jednym z tematów uobecniających się w całej twórczości Witkiewicza, począwszy od „cielskich” kompozycji astronomicznych, poprzez słynne prace formistyczne, aż po rysunki z lat trzydziestych. Wykład dotyczyć będzie wizualizacji psychocielesnego podmiotu według koncepcji ontologicznych Witkiewicza.
wejściówki od 28 sierpnia
dr Zofia Machnicka – kuratorka i menadżerka kultury, kuratorka Zbiorów Sztuki Nowoczesnej w Muzeum Narodowym w Warszawie. Współkuratorka wystawy „Witkacy. Sejsmograf epoki przyspieszenia”. Autorka i współautorka wystaw m.in. w warszawskiej Zachęcie, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Musée des Beaux-Arts w Tourcoing we Francji, Palais des Beaux-Arts w Brukseli. Zajmuje się przede wszystkim reinterpretacją historycznej awangardy oraz sztuką kobiet. W latach 2006–2008 kierowała produkcją polskich projektów na Biennale w Wenecji. Od 2009 do 2014 roku pełniła funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Polskiego w Brukseli.
8 września
Czasy końca permanentnego. Witkacy a sztuka w schyłkowym PRLu / Daniel Muzyczuk
Twórczość Stanisława Ignacego Witkiewicza odkrywana była etapami. W latach 70. XX wieku opublikowano po raz pierwszy dwa jego dzieła o niebagatelnym znaczeniu dla rewizji poglądów na temat twórczości Witkacego: 622 upadki Bunga oraz Niemyte dusze. Badania umożliwiły ożywioną recepcję pism artysty, a artyści debiutujący w późnych latach 70. i 80. XX wieku zobaczyli w nim twórcę ze wszech miar współczesnego. Jego katastrofizm dobrze rezonował w rzeczywistości schyłkowego socjalizmu. W czasie wykłady przyjrzymy się artystom z kręgu Kultury Zrzuty i Totartu oraz roli, którą w ich działaniach odgrywała spuścizna po Witkacym.
wejściówki od 6 września
Daniel Muzyczuk – kierownik Działu Sztuki Nowoczesnej w Muzeum Sztuki w Łodzi. Autor i współautor projektów m. in.: Dźwięki elektrycznego ciała. Eksperymenty w sztuce i muzyce w Europie Wschodniej 1957–1984, Notatki z podziemia. Sztuka i muzyka alternatywna w Europie Wschodniej 1968–1994, Muzeum rytmu, „Through The Soundproof Curtain: The Polish Radio Experimental. Kurator pawilonu polskiego na 55. Biennale Sztuki w Wenecji. Zwycięzca (z Agnieszką Pinderą) konkursu im. Igora Zabla w 2011. Członek Grupy Budapeszt. Ocenie pracuje nad książką Twilight of the Magicians.
15 września
Witkacy – prekursor polskiej kontrkultury / Kamil Sipowicz
Rewolucja kontrkulturowa na przełomie lat 60. i 70. XX wieku miała swoje korzenie i punkty odniesienia w kulturze amerykańskiej. Podczas wykładu zaprezentowane zostaną najważniejsze postacie, do których się wówczas odwoływano. Zastanowimy się, na czym polegała specyfika i odmienność tego ruchu w Polsce oraz co sprawiło, że to Witkacy stał się prekursorem pokolenia polskich „freaków” i rewolucjonistów, którzy często rozpoczynali twórczość inspirując się właśnie jego dziełami. Poznamy też rolę, którą odegrały w tym zjawisku teatry awangardowe: Cricot i Teatr Laboratorium.
wejściówki od 13 września
dr Kamil Sipowicz – filozof, w latach 1975–2003 współpracował grupą Maanam, jako plastyk, autor tekstów i wydawca. Jest autorem książek oraz tomików poezji, publikuje w czasopismach o tematyce muzycznej oraz filozoficznej. Wydał m. in. Hipisi w PRL, Czy marihuana jest z konopi?, Encyklopedię Polskiej Psychodelii oraz biografię Olgi Jackowskiej Kora, Kora. A planety szaleją. Brał udział w happeningach w warszawskiej galerii Repassage. Zajmuje się rzeźbą, grafiką komputerową, malarstwem, prace wystawiał m.in. w Berlinie, Monachium, Warszawie, Krakowie, Bielsku-Białej oraz w Stanach Zjednoczonych.
22 września
Portrety Witkacego – po-twarz czy performatywność twarzy? / Anna Szyjkowska-Piotrowska
Performatywność twarzy jest formą, która wydarza się pomiędzy portretowanym a portretującym. W pewnym sensie nie należy do żadnego z nich, w innym sensie naraz przedstawia oboje – malarza i jego „obiekt”. Tożsamość zostaje wpisana we wspólny obszar wpływu i interakcji, spojrzeń aktualnych i antycypowanych. W jaki sposób spotkanie i konfrontacja tożsamości rozgrywa się w przypadku portretów Witkacego? Co możemy wyczytać z jego wizerunków kobiet? I gdzie jest Witkacy w portretach innych osób?
wejściówki od 20 września
dr hab. Anna Szyjkowska-Piotrowska – filozofka kultury, teoretyczka sztuki, lingwistka. Abdolwentka Uniwersytetu Warszawskiego. Adiunkt w Pracowni Teorii i Eksperymentu Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina, współpracuje z Collegium Civitas. Autorka książek: Po-twarz. Przekraczanie widzialności w sztuce i filozofii (2015) i Dyrygując falom. Myślenie w wizualno-muzycznych awangardach (2019).
29 września
Lęk przed biocybernetyką w twórczości Witkacego / Przemysław Pawlak
Dostrzeżenie anagramu w zagadkowym motcie Bezimiennego dzieła stało się podstawą reinterpretacji pisarstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza. Lęk przed biocybernetyką, manipulowaniem genami, stworzeniem hybrydy lub mutacji człowieka w warunkach laboratoryjnych – to możliwa przyczyna katastrofizmu, sięgająca korzeniami przerażających badań naukowych z początku XX wieku. Zaszyfrowana przestroga Witkacego to pomost między wizjami Hieronima Boscha i Tadeusza Micińskiego a dylematami współczesnych bioetyków.
wejściówki od 27 września
dr Przemysław Pawlak – absolwent SGH w Warszawie. Jeden z fundatorów i prezes Instytutu Witkacego, członek Rady Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, wykładowca Studiów Podyplomowych Instytutu Sztuki PAN. Edytor, bibliograf (Bibliografia Stanisława Ignacego Witkiewicza, wol. 2: 1990–2019, 2020), autor tezy o biocybernetycznych źródłach katastrofizmu Witkacego. Biograf i redaktor pism ks. Henryka Kazimierowicza (Powiernik Witkacego, 2017; Ksiądz z nienapisanej sztuki Witkacego, 2021), współredaktor tomu zbiorowego Witkacy – Drapieżny umysł (2021), edytor Wspomnień Henryka Jasieńskiego. Pomysłodawca i zastępca redaktor naczelnej półrocznika „Witkacy!”.
DEBATA
16 września / piątek / 18.00
Katastrofizm dzisiaj
Aktualne kryzysy sprawiają, że łatwo popadamy w myślenie apokaliptyczne. Biorąc pod uwagę katastrofalny stan klimatu, pogłębiającą się przepaść między najbogatszymi a najbiedniejszymi mieszkańcami Ziemi, zawrotne tempo cyfrowej rewolucji oraz wojnę toczącą się właśnie w Europie, trudno odsunąć myśl o zbliżającym się końcu cywilizacji. A jednak nawet w tak trudnym momencie opowieść apokaliptyczna jest tylko jedną z możliwych opowieści: niekoniecznie najciekawszą, z pewnością nie najbardziej twórczą. Podczas panelu przyjrzymy się pułapkom i ograniczeniom wyobraźni apokaliptycznej i poszukamy alternatywnych opowieści o naszym czasie oraz drogach do przyszłości.
Uczestnicy: Magda Budziszewska, Julia Fiedorczuk, Tomasz Stawiszyński
Moderator: Filip Springer
Kino MUZ – Gmach Główny MNW / wydarzenie transmitowane na Facebooku / bezpłatne wejściówki dostępne w kasie MNW i online od 13 września poprzedzającego wydarzenie / liczba miejsc ograniczona / ok. 90 min
TEATR / PERFORMATYWNE CZYTANIE NA WYSTAWIE
21 i 28 września / środa / 18.30
Pożegnanie jesieni / Teatr Malabar Hotel
Pożegnanie jesieni to katastroficzna wizja społeczeństwa wpadającego w objęcia totalitaryzmu. Bohaterowie opowieści w czasie jednego roku doświadczają kryzysu sztuki, filozofii i religii, który zmiata z powierzchni ziemi świat, który dotąd znali. Na tym tle oglądamy erotyczne przygody Atanazego Bazakbala, Heli Bertz i Jędrusia Łochojskiego, którzy próbują chwytać się każdej szansy na przetrwanie i poprawę losu.
Powieść Witkacego Pożegnanie jesieni zostanie odczytana performatywnie w przestrzeni wystawy przez aktorów Teatru Malabar Hotel.
Reżyseria i scenariusz: Marcin Bartnikowski
Scenografia, kostiumy i lalki: Marcin Bikowski
Muzyka: Jacek Mazurkiewicz
Obsada: Marcin Bartnikowski, Marcin Bikowski
Czas trwania: 75 minut
Teatr Malabar Hotel – powstał w 2009 roku, od początku jest prowadzony przez Marcina Bartnikowskiego i Marcina Bikowskiego. Nazwa teatru została zainspirowana fikcyjną przestrzenią, która pojawia się w trzech dramatach Witkacego: Bzik tropikalny, Niepodległość trójkątów i Metafizyka dwugłowego cielęcia. Teatr Malabar Hotel od 2013 roku regularnie współpracuje z Teatrem Dramatycznym m.st. Warszawy, a także m.in. z Teatrem Studio i Polskim w Warszawie, Białostockim Teatrem Lalek, Schaubude w Berlinie, i Westflügel w Lipsku.
zbiórka w Holu Głównym Gmachu Głównego MNW / bilety 40 i 25 zł dostępne w kasie MNW i online od wtorku poprzedzającego wydarzenie / liczba miejsc ograniczona / ok. 75 min
WARSZTATY MALARSKIE
10 września / sobota / 11.00
Autoportret – Obserwacja – Deformacja / Ada Rączka i Natan Kryszk
Witkacy znany jest z niezwykłych autoportretów malarskich i fotograficznych. Warsztat rozpoczniemy od obejrzenia kilku wybranych autoportretów artysty, a następnie spróbujemy stworzyć własne. Zaczniemy od ćwiczenia różnych sposobów rysowania portretów. Następnie nauczymy się zbijać krosna i naciągać na nie kawałki płótna, na których narysujemy swoje autoportrety. Na koniec przerobimy nasze obrazy–autoportrety przy pomocy nici, kordonków i pasteli.
Ada Rączka – absolwentka Fine Arts w Städelschule. Pracuje z obrazami, tekstami i wideo. Szuka sposobów reprezentacji prac reprodukcyjnych (ang. reproductive work), m.in. czynności sprzątania, gotowania, dbania i opieki. Autorka książki poetyckiej Nie róbmy nic, błagam. Ale powiedzmy innym, że robiłyśmy (2019).
Natan Kryszk – malarz, rzeźbiarz i saksofonista. Współpracuje z Grupą Nowolipie, Pawłem Althamerem, Józkiem Gałązką i Adą Rączką. Autor muzyki do spektakli teatralnych i tanecznych: Irada Mazaliacha, Justyny Sobczyk, Teatru 21, Darii Kopiec i Marty Ziółek. Uczestniczy w tworzeniu Warszawskiej Sceny improwizowanej w cyklu Impro Miting oraz współtworzy Warszawską Orkiestrę Improwizowaną Raya Dickaty’ego.
zbiórka w Holu Głównym Gmachu Głównego MNW / bilety w cenie 30 zł dostępne w kasie MNW i online od 6 września / liczba miejsc ograniczona / ok. 150 min
WARSZTATY FOTOGRAFICZNE
17 września / sobota / 11.00
Indywidua / Magdalena Hueckel
Portrety fotograficzne Witkacego, tak jaki i jego portrety malarskie, pokazują złożoność psychologiczną modela. Podczas warsztatów fotograficznych Magdalena Hueckel opowie o sztuce fotografowania i różnych strategiach portretowania na przykładzie prac Witkacego i innych artystów, a także własnych doświadczeń. W części praktycznej uczestnicy będą tworzyć własne portrety, które zostaną omówione pod koniec zajęć. Warsztaty skierowane są zarówno do osób początkujących, jak i do tych, które pragną poszerzyć umiejętności praktyczne i teoretyczne.
Magda Hueckel – artystka wizualna, scenografka, autorka scenariuszy, fotografka teatralna, podróżniczka. Jej prace wystawiane były na kilkudziesięciu wystawach w kraju i na świecie (m.in. w Tate Britain w Londynie), znajdują się w kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu oraz licznych kolekcjach prywatnych. Autorka albumów fotograficznych Anima. Obrazy z Afryki 2005–2013 oraz HUECKEL/TEATR. Stworzyła dokumentację kilkuset spektakli teatralnych, stale współpracuje z kilkunastoma teatrami w Polsce. Absolwentka Wydziału Malarstwa i Grafiki gdańskiej ASP. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta Sopot, laureatka nagrody Sopocka Muza dla Młodych Twórców.
zbiórka w Holu Głównym Gmachu Głównego MNW / bilety w cenie 30 zł dostępne w kasie MNW i online od 13 września / liczba miejsc ograniczona / ok. 180 min / na warsztaty prosimy o przyniesienie własnego sprzętu fotograficznego (aparat kompaktowy, hybryda, telefon)
WARSZTATY FILOZOFICZNE
30 września / piątek / 18.00
Istnienie poszczególne i metafizyczny niepokój – Stanisław Ignacy Witkiewicz jako filozof / Karolina Rychter
Stanisława Ignacy Witkiewicz traktował swoją twórczość filozoficzną bardzo poważnie, prowadził polemiki z najważniejszymi myślicielami swoich czasów, takimi jak Bertrand Russell i Roman Ingarden. Jednak postrzegany był i jest jako genialny i wszechstronny artysta, a nie jako filozof, być może być dlatego, że – jak pisał jego przyjaciel Jan Leszczyński: „[…] nie należał do tych filozofów, co uprawiają tylko filozofię, on przeżywał ją całym sobą”. W czasie warsztatów spróbujemy zrekonstruować zarzuty, które Witkiewicz stawiał fizykalizmowi, psychologizmowi, logice matematycznej, przede wszystkim jednak – najważniejsze elementy jego własnej koncepcji. Przeczytamy fragmenty tekstów Witkacego, a także obejrzymy kilka jego dzieł malarskich wystawie, by przekonać się, że filozofia zajmowała w życiu i twórczości Witkacego centralne miejsce.
Karolina Rychter – doktor filozofii związana z Instytutem Filozofii i Kolegium Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się filozofią kultury. Jej doktorat dotyczył związków filozofii i literatury.
zbiórka w Holu Głównym Gmachu Głównego MNW / bilety w cenie 30 zł dostępne w kasie MNW i online od 27 września / liczba miejsc ograniczona / ok. 90 min
SENIORZY
CZAS NA SZTUKĘ!
4 października / wtorek / 13.00
Zaczynająca się orgia morskich snobów, czyli Witkacy piórkiem i ołówkiem / Paweł Bień
W przerwach między tworzeniem kolejnych pastelowych portretów, Witkacy wykorzystywał spłachetki papieru, niejednokrotnie naprędce wyrwanego z zeszytów, by dawać upust swojej twórczej fantazji. Ołówek lub piórko stawały się praktycznym medium, pozwalającym w ciągu chwili zmaterializować jego wizję. Niejednokrotnie tym niezwykłym pracom towarzyszą autorskie adnotacje, nadające scenom quasi-teatralnego charakteru, skrzącego się dowcipem albo wprost przeciwnie – „mierzącego ohydę istnienia”. Kim byli bohaterowie rysunkowych orgii i kogo uwodziła śpiewem „zżabiała Maniusia”?
Paweł Bień – poeta, historyk sztuki, kulturoznawca. Absolwent Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych (MISH) na Uniwersytecie Wrocławskim i Warszawskim. Pracuje w Dziale Edukacji MNW. Na łamach „Ruchu Muzycznego” prowadzi stałą kolumnę „Słuchanie obrazów”, pisze dla portalu Niezła Sztuka. Autor książki poetyckiej Światłoczułość.
Kino MUZ – Gmach Glówny MNW / karty pracy do indywidualnego zwiedzania dostępne w punkcie informacji MNW od 12.00 / bezpłatne wejściówki dostępne w kasie MNW i online w dniu spotkania / liczba miejsc ograniczona / ok. 75 min
WYDARZENIA DOSTĘPNE
OPROWADZANIE W PJM
3 września / sobota / 16.00
Witkacy. Sejsmograf epoki przyspieszenia / oprowadzanie po wystawie w Polskim Języku Migowym
Zapraszamy na spotkanie ze sztuką Stanisława Ignacego Witkiewicza – jednego z najbardziej fascynujących artystów dwudziestolecia międzywojennego. Witkacy był twórcą wszechstronnym – malarzem, pisarzem a także krytykiem sztuki i filozofem. Podczas zwiedzania wystawy zobaczymy dzieła o tematyce szczególnie ważnej i bliskiej Witkacemu: o kosmosie, ciele, ruchu czy i refleksji socjologicznej. Będziemy mieli także okazję przyjrzeć się działaniom performatywnym tego artysty.
zbiórka w Holu Głównym Gmachu Głównego MNW / wstęp bezpłatny / wejściówki do pobrania w kasach MNW i online od 30 sierpnia / liczba miejsc ograniczona
SPOTKANIA DLA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ WZROKU
19 sierpnia / piątek / 18.00
Witkacy – portret autonomiczny / oprowadzanie z audiodeskrypcją dla osób z niepełnosprawnością wzroku
Presja nowoczesności osaczała Witkacego. Nowe maszyny, nowe społeczeństwa, nowy porządek świata. Te kosmiczne zmiany czyniły z niego człowieka rozdartego. Według Witkacego wygodne życie w zmechanizowanym świecie miało dodprowadzić do utraty tego, co w ludziach najcenniejsze – duchowości. Jak zachować w tym chaosie spójność duszy i ciała? Jak być częścią społeczeństwa i odnaleźć się w nim jako autonomiczna jednostka? Pytania te będą punktem wyjścia do spojrzenia na twórczość Stanisława Ignacego Witkiewicza jako autoportretu artysty stojącego nad przepaścią świata.
zbiórka w Holu Głównym Gmachu Głównego MNW / wstęp bezpłatny / obowiązują zapisy od 2 sierpnia pod nr tel. 22 629 50 60 lub mailem: @email / osoby potrzebujące pomocy w dotarciu do Muzeum prosimy o taką informację podczas zapisów / liczba miejsc ograniczona
2 września / piątek / 18.00
Witkacy – człowiek w czystej formie / oprowadzanie z audiodeskrypcją dla osób z niepełnosprawnością wzroku
W malarstwie zdeformowane postaci i sceny jak ze snu. W sztukach teatralnych absurdalne zdarzenia, brak chronologii i logiki. To przejawy stworzonej przez Witkacego teorii Czystej Formy. Teorii, w myśl której w sztuce nie liczyło się nic, co było cenione w poprzednich epokach, a liczy się jedynie głęboki wstrząs, który sztuka ma wywołać u widza. Duchowe trzęsienie ziemi, dzięki któremu ludzka zdolność do głębokich, emocjonalnych przeżyć, nie zostanie pogrzebana w gruzach nowoczesnego świata. Jak osiągnąć ten efekt?
zbiórka w Holu Głównym Gmachu Głównego MNW / wstęp bezpłatny / obowiązują zapisy od 30 sierpnia pod nr tel. 22 629 50 60 lub mailem: @email / osoby potrzebujące pomocy w dotarciu do Muzeum prosimy o taką informację podczas zapisów / liczba miejsc ograniczona
Zdjęcie: https://www.mnw.art.pl/wystawy/witkacy-sejsmograf-epoki-przyspieszenia,247.html